در اردیبهشت ۱۴۰۲ هیات عمومی دیوان عدالت اداری یک بند از مصوبه سازمان ملی پرورش استعداد های درخشان مبنی بر ورود مستقیم و بدون آزمون نهمی های سمپاد (تنها با شرط معدل) را تبعیض آمیز و مغایر با قانون اساسی تشخیص داد و آن را باطل کرد.

در این مقاله به تحلیل این خبر خواهیم پرداخت و بررسی خواهیم کرد که آیا رای دیوان عدالت اداری معیار عمل قرارخواهد گرفت؟

دیوان عدالت اداری چه جایگاهی دارد؟

وقتی شما از طرف شخصی مورد ظلم قرار می‌گیرید میتوانید از او به قوه قضائیه شکایت کنید و در دادگاه های قضایی یا کیفری از حق خود دفاع کنید.

اما اگر شما از طرف یک ارگان، نهاد یا سازمان دولتی مورد ظلم قراربگیرید تکلیف چیست؟ حالا باید به کجا شکایت کنید؟

دیوان عدالت اداری جاییست که یک شخص حقیقی می‌تواند از ظلم یک دستگاه دولتی به خود شکایت کند و در راستای احقاق حقوق خود تلاش نماید.

قانون ورود مستقیم سمپاد چیست؟

در بند پنجم، قسمت «د» از دستورالعمل آزمون ورودی مدارس سمپاد معروف به «مدارس تیزهوشان» بیان شده که دانش آموزانی که در آزمون ورودی سال ششم این مدارس پذیرفته شده باشند در صورت کسب معدل بالای ۱۸ می‌توانند بدون شرکت در آزمون مجدد به صورت مستقیم وارد مدارس متوسطه دوم سمپاد شوند.

این در حالیست که سایر دانش آموزان که  قصد ادامه تحصیل در مقطع متوسطه دوم مدارس سمپاد را داشته باشند می‌بایست در یک آزمون سراسری کشوری با نام آزمون «تکمیل ظرفیت» شرکت نمایند.

ابطال مصوبه سمپاد توسط دیوان عدالت اداری

رای قطعی بر ابطال مصوبه ورود مستقیم سمپادی ها

هیات عمومی دیوان عدالت اداری پس از بررسی های لازم در ادریبهشت ۱۴۰۲ با اکثریت آرا رای بر ابطال ردیف ۵ از جزء «(د ـ١) ضوابط و شرایط ثبت نام« ذیل بند (د) دستورالعمل آزمونھای ورودی دبیرستانھای دوره اول و دوم استعدادھای درخشان سال تحصیلی ١۴٠١ـ١۴٠٠ )موضوع ابلاغیه شماره ۵٠١/١٠۴ ـ١٩/١٢/١٣٩٩ رئیس سازمان ملّی پرورش استعدادھای درخشان) صادر نمودند.

در حکم صادره از طرف دیوان عدالت اداری آمده است که این بند از دستورالعمل سمپاد مصداق تبعیض ناروا و مغایر با بند ۹ اصل سوم و اصول ۱۹ ام و ۲۰ ام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.

این بند از دستورالعمل سازمان سمپاد به تشریح چگونگی ورود مستقیم دانش آموزان شاغل به تحصیل در پایه نهم سمپاد می‌پردازد. در این بند تمامی دانش آموزانی که معیار معدلی مورد قبول سمپاد را کسب نموده باشند از آزمون مجدد معاف خواهند بود و می‌توانند بدون آزمون و به طور مستقیم وارد مقطع متوسطه دوم شوند.

احکام دیوان عدالت اداری چقدر جدیست؟

در سیستم قضائی ایران و مطابق با قانون اساسی احکام قطعی صادر شده از طرف دیوان عدالت اداری پس از ابلاغ و طی فرایند اطلاع رسانی های قانونی ( مانند چاپ در روزنامه رسمی و …) لازم الاجرا و قطعیست.

اگر متولی آن سازمان دولتی که رای خطاب به ایشان صادر گردیده است از اجرای احکام استنکاف نماید، مستنکف به انفصال از خدمات دولتی تا پنج سال و یا به محرومیت از حقوق اجتماعی تا پنج سال محکوم می‌شود. 

 

ابطال مصوبه ورود مستقیم سمپاد توسط دیوان

این مصوبه شامل حال چه کسی خواهد شد؟

با توجه به تاریخ ابلاغ حکم تمامی دانش آموزانی که تا سال تحصیلی ۱۴۰۲ در پایه نهم سمپاد مشغول به تحصیل بوده اند بدون آزمون وارد متوسطه دوم شده و دانش آموزانی که از مهر ماه ۱۴۰۲ در پایه نهم شاغل به تحصیل خواهند شد می‌بایست در پایان سال و در جهت ورود به پایه دهم در آزمون ورودی میان پایه شرکت نمایند.

طبق ماده ۴ قانون مدنی (معروف به عطف به ما سبق نشدن قانون) دانش آموزان ۱۴۰۲ به قبل شامل این قانون نمیشوند و ادامه تحصیل آن ها در متوسطه دوم بلامانع است.

اما دانش آموزان محصل متوسطه اول از سال ۱۴۰۲ به بعد هر چند با وعده این قانون وارد این مدارس شدند اما به دلیل ابطال مصوبه می‌بایست در آزمون ورودی مجدد شرکت نمایند.

این موضوع البته نوعی ظلم است که با وعده یک قانون وارد محیطی شوید اما پس از ورود قانون تغییر نماید اما متاسفانه ماده ۴ قانون مدنی تنها شامل افرادیست که قانون مذکور شامل حالشان شده و نه افرادی که وعده قانون را برای سال های آینده دریافت کردند.

 

چاپ حکم سمپاد در روزنامه رسمی

یکی از اقدامات در روال قانونی احکام قطعی دیوان عدالت اداری چاپ آن در روزنامه رسمی در جهت  اعلام و اطلاع رسانی عمومی احکام است.

حکم ابطال مصوبه ورود مستقیم نهمی های سمپاد نیز در همین راستا در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ در روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران به چاپ رسید.

برای مشاهده این حکم در روزنامه رسمی اینجا کلیک کنید.

روزنامه رسمی ابطال مصوبه سمپاد توسط دیوان عدالت اداری

ماده ۹۱ قانون دیوان عدالت اداری

در قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری یک ماده وجود دارد که گاهی میتواند ورق حوادث را زیر و رو کند!

در ماده ۹۱ آمده است:«چنانچه رئیس قوه قضائیه یا رئیس دیوان یا بیست نفر از اعضای هیأت عمومی، هر یک از آرای هیأت عمومی یا آرای قطعی هیأت های تخصصی را اشتباه یا مغایر قانون تشخیص دهند، رئیس دیوان موضوع را جهت رسیدگی مجدد به هیأت عمومی ارجاع می دهد. در صورتی که هیأت عمومی رأی صادره را اشتباه یا مغایر قانون تشخیص دهد، نسبت به نقض آن و صدور رأی صحیح اقدام می کند»

البته هیات عمومی دیوان این اختیار را دارد که رای قبلی خود را مجددا تایید نماید و پس از آن رای قطعیست و حق هیچگونه اعتراض مجددی فراهم نخواهد بود!

اعتراض شدید سازمان سمپاد 

هر چند که در روز های ابتدایی ابلاغ، اخبار ضد و نقیضی از پذیرش بی چون و چرای حکم توسط سازمان استعداد های درخشان به گوش میرسید اما چند روزی بیشتر نگذشته بود که این سازمان به همراه یک تیم حقوقی چند نفره لایحه ای اعتراضی تنظیم و تسلیم دیوان عدالت اداری نمود.

همچنین در ادامه با رایزنی های شفاهی انجام شده خواستار تجدید نظرفوری دیوان در حکم خود شد.

با پیگیری ها و موافقت رئیس دیوان عدالت اداری پرونده سمپاد جهت بازبینی و بررسی بیشتر به هیات تخصصی دیوان عدالت اداری مرجوع شد.

پذیرش فرجام خواهی سمپاد توسط هیات تخصصی دیوان

در تاریخ ۸ خرداد ۱۴۰۲ هیات تخصصی دیوان عدالت اداری با حضور تیم حقوقی و شخص رئیس سازمان سمپاد تشکیل جلسه داد و این سازمان از دستورالعمل خود تمام قد دفاع نمود و از این هیات خواست تا در حکم صادره تجدید نظر نماید.

در نهایت با نظر رئیس دیوان و رای هیات تخصصی پرونده سازمان سمپاد مشمول ماده ۹۱ قانون دیوان گردید و در جهت تجدید نظر احتمالی به هیات عمومی دیوان عدالت اداری ارجاع شد.

اولین اظهار نظر رئیس سازمان سمپاد در این خصوص

در تاریخ ۲۰ مرداد ۱۴۰۲ خانم دکتر یاوری، با حضور در برنامه پرسشگر در خصوص ابطال مصوبه سمپاد در دیوان عدالت اداری موضوع گفت:

درخواست این بوده که همه بچه ها را از سمپاد اخراج کنید در پایان سال نهم و دوباره از اول دانش آموز بگیرید!در دیوان عدالت اداری این تصویب شده که مبتنی بر یک سری اطلاعات نادرست است.

ما درخواست تجدید نظر کردیم، اطلاعات درست را منتقل کردیم و خیلی امیدواریم در اولین جلسه هیات عمومی دیوان که تشکیل بدن موفق باشیم تا این حکم را تغییر دهیم. 

رای نهایی هیات عمومی دیوان عدالت اداری

دیوان عدالت اداری باردیگر در تاریخ ۲ آبان ۱۴۰۲ در خصوص بند ورود مستقیم دانش آموزان سمپادی به متوسطه دوم (تنها با شرط معدل) تشکیل جلسه داد و مجددا با اکثریت آرا این بند را تبعیض آمیز و مغایر با قانون اساسی تشخیص و به ابطال آن رای مثبت داد.

رای صادره قطعی و غیر قابل فرجام خواهی بوده و پس از ابلاغ در موعد مقرر توسط وزارت آموزش و پروش و سازمان سمپاد اجرا خواهد شد. اما اجرای آن از چه سالی خواهد بود؟

آزمون مجدد سمپاد از چه سالی اجرا خواهد شد؟

دیوان عدالت اداری در اطلاعیه ای در تاریخ ۱۰ آبان ۱۴۰۲ اعلام کرد رای صادره مطابق با ماده ۱۳ دیوان عدالت تسری به دانش آموزان گذشته و فعلی سمپاد نمی‌یابد و این ابطال ویژه ورودی های جدید سمپاد در سال ۱۴۰۳ خواهد بود.

لذا دانش آموزان سمپادی از سال ۱۴۰۳ لغایت ۱۴۰۵ مطابق با مصوبه قدیمی سمپاد ورود مستقیم را به متوسطه دوم تجربه خواهند کرد و آزمون ورودی تیزهوشان نهم در این سال ها به صورت تکمیل ظرفیت برگزار خواهد شد.

طبق اطلاعیه صادر شده از سوی دیوان عدالت اداری از سال ۱۴۰۶ همه دانش آموزان می‌بایست برای ورود به دور دوم متوسطه مدارس سمپاد در یک آزمون سراسری شرکت نمایند.